LATA DZIEWIĘĆDZIESIĄTE

Początek polskiego rynku nowoczesnych powierzchni komercyjnych przypada na lata 90., okres istotnych przemian ustrojowo-gospodarczych. Rozwój gospodarki wolnorynkowej spowodował wzrost zainteresowania polskim rynkiem ze strony inwestorów zagranicznych. Na początku lat 90. mieli oni do dyspozycji tylko kilka nowoczesnych budynków biurowych, w tym Intraco (wybudowane w latach 70.), budynek Elektrimu czy Błękitny Wieżowiec.

„Stawki czynszów w budynkach np. Intraco sięgały zawrotnych kwot 54 USD za metr kwadratowy. Typowe biura mieściły się głównie w administracyjnych budynkach lub kamienicach. Były to małe pokoiki usytuowane po obu stronach długiego korytarza. Funkcję reprezentacyjną pełnił gabinet prezesa” – mówi Paulina Misiak, Partner w dziale powierzchni biurowych firmy Cushman & Wakefield.

Warszawa powoli stawała się wielkim placem budowy. W pierwszej dekadzie transformacji gospodarczej do użytku oddano takie biurowce jak na przykład (wg daty ukończenia): Kolmex, Warsaw Corporate Center, IPC Business Center, Aktyn Business Center, Fim Tower (obecnie Orco Tower), budynki kompleksu Atrium, Prima Court, Ilmet, Alma, Holland Park, Kaskada, Nautilus, Norway House, Sienna Center, Warsaw Financial Center, BTA Office Center, Wolf Zielna, Puławska Financial Center, Millennium Plaza, Saski Point, Warsaw Towers oraz Warsaw Trade Tower.

STAN AKTUALNY

Według „European Cities Monitor” Warszawa znajduje się w ścisłej czołówce europejskich miast postrzeganych przez inwestorów jako atrakcyjna lokalizacja dla przyszłej ekspansji firm. Stolica zajmuje wysokie miejsca w rankingu pod względem niskich kosztów zatrudnienia pracowników, niskich kosztów i dostępności powierzchni biurowej oraz przyjaznego klimatu biznesowego tworzonego przez rząd.

„Obecnie podaż nowoczesnej powierzchni biurowej w Warszawie w porównaniu z rokiem 1991 wzrosła o 1.400% – z 250 tys mkw. do 3,5 mln mkw. Warszawa może się pochwalić ponad 375 nowoczesnymi biurowcami. Powierzchnie biurowe, oddane do użytku w ostatnich 10 latach, należą do jednych z najbardziej nowoczesnych w Europie pod względem standardu i rozwiązań technicznych. Przykładem są budynki takie jak Rondo 1 czy Metropolitan. Gabinety i niekończące się korytarze zastąpione zostały powierzchniami typu open space, a wizytówką firmy nie jest już gabinet prezesa tylko recepcja” – mówi Paulina Misiak.

Rynek oferuje duże możliwości wyboru powierzchni, a średnie stawki czynszowe spadły ponad dwukrotnie w porównaniu do poprzedniego okresu. Bazowe stawki czynszu w najlepszych lokalizacjach w centrum wynoszą 24-27 EUR/mkw./miesiąc, natomiast w lokalizacjach poza centrum 15,5-16,5 EUR. Wyraźnym trendem na rynku jest rozwój parków biznesowych, które są atrakcyjne głównie ze względu na niższe koszty najmu oraz możliwość ekspansji najemców. Warszawa wciąż pozostaje głównym rynkiem biurowym kraju. Wśród miast regionalnych największe zasoby powierzchni biurowej (łącznie 1.913.000 mkw.) znajdują się w Krakowie, Wrocławiu, Trójmieście, Katowicach, Poznaniu i Łodzi. Czynsze wywoławcze w tych miastach wahają się między 12 a 16 EUR/mkw./miesiąc.

PROGNOZY

Wraz z postępem technologicznym i związanym z nim rozwojem technologii mobilnej zmieni się podejście pracodawców do kwestii środowiska pracy, wzrośnie popularność pracy z domu lub dowolnego innego miejsca. Biura nadal będą miejscem spotkań, prezentacji oraz tzw. spokojnej pracy.

„Zielone koncepcje i ekologiczne inicjatywy staną się ważnym kryterium wyboru najemców dbających o komfort pracowników. Nastąpi rozwój miast regionalnych Polski, z Łodzią na czele” – przewiduje Paulina Misiak.

 

Źródło: Cushman & Wakefield