LATA DZIEWIĘĆDZIESIĄTE

Lata 90. to okres prywatyzacji i gwałtownego wzrostu liczby nowych podmiotów gospodarczych. Symbolem rodzącego się wolnego rynku były wszechobecne stoliki, łóżka polowe i budki (tzw. szczęki). Do największych lokalizacji handlowych stolicy należały bazary – Stadion Dziesięciolecia oraz Plac Defilad. Stadion był uważany za jedno z największych targowisk Europy, handel prowadziło tam ponad 5.000 podmiotów gospodarczych. Oficjalny handel wielobranżowy odbywał się w Domach Towarowych Centrum (Wars, Sawa i Junior) oraz w Domu Towarowym Smyk, które w zmienionym formacie i charakterze funkcjonują do dziś. Pierwszym nowoczesnym centrum handlowym była otwarta w 1993 r. Panorama. Szybko zaczęły powstawać kolejne centra: Promenada (1996 – I faza, 1999 – II faza, 2005 – III faza), Land (1999), Galeria Mokotów (2000, rozbudowa 2002 i 2006), Wola Park (2002), Blue City (2004), Arkadia (2004), Złote Tarasy (2007). Zgodnie ze światowymi tendencjami, stale zwiększał się udział dużych obiektów handlowych w strukturze handlu. W krótkim czasie powstawały obiekty pierwszej, drugiej, a następnie trzeciej generacji.

„Prawdziwą sensacją na rynku było otwarcie pierwszego sklepu IKEA w Polsce. W sektorze spożywczym wydarzeniem było wejście na polski rynek supermarketów Billa, a także dynamiczny rozwój rodzimej sieci supermarketów MarcPol. Powierzchnie handlowe pod wynajem osiągały astronomiczne wówczas stawki czynszowe 60-80 USD/mkw./miesiąc” – mówi Katarzyna Michnikowska, starszy analityk w dziale Wycen i Doradztwa Cushman & Wakefield.

SYTUACJA OBECNA

Polski rynek handlowy jest dojrzały, atrakcyjny dla inwestorów instytucjonalnych, deweloperów, sieci handlowych oraz klientów.

„W tej chwili w Polsce działa ponad 370 centrów handlowych, o łącznej powierzchni 7,2 mln mkw., z czego 56,5% zlokalizowanych jest w głównych aglomeracjach miejskich. Największe z nich liczą ponad 100.000 mkw. powierzchni, jak Arkadia w Warszawie, Manufaktura w Łodzi czy Port Łódź. Centra handlowe budowane są obecnie również w mniejszych miastach (50.000-100.000 mieszkańców). Na rynku działają profesjonalni międzynarodowi i krajowi deweloperzy i inwestorzy, a najemcami lokali handlowych są znane sieci handlowe (rodzime i zagraniczne). Wśród głównych graczy na rynku spożywczym należy wymienić Tesco, Carrefour, Real i Auchan. Sektor sklepów z art. budowlanymi reprezentują Castorama, OBI, Leroy Merlin i Praktiker. Najwyższe czynsze osiągają powierzchnie w śródmiejskich centrach handlowych w Warszawie – na poziomie 75-80 EUR/mkw./miesiąc” – mówi Katarzyna Michnikowska.

PROGNOZY

Zmiany stylu życia znajdują odbicie w ofercie centrów handlowych. Coraz większy nacisk kładzie się na rozbudowę części gastronomicznej i rozrywkowej. Szybki rozwój handlu internetowego, tzw. e-tailing, może przyczynić się do ograniczania oferty obiektów handlowych, szczególnie w sektorze spożywczym oraz multimediów. Już dziś widzimy powstawanie nowych kanałów dystrybucji, jakimi są galerie internetowe czy koncepty biznesowe realizowane za pomocą portali społecznościowych.

„Najbliższe dwadzieścia lat będzie okresem powrotu handlu do ścisłych centrów miast, także w formie domów towarowych, przy wzrastającym udziale zagranicznych marek luksusowych. Doczekamy się wreszcie zagospodarowania Placu Defilad w Warszawie i wielu atrakcyjnych terenów w centrach innych polskich miast” – mówi Katarzyna Michnikowska.